Als je met een hond leeft, is het gebruikelijk om met een zekere nieuwsgierigheid dat kleine ritueel te observeren voordat hij eindelijk besluit om te poepen. Hij cirkelt, snuffelt, cirkelt terug, cirkelt weer… een bijna hypnotiserende dans die ons aan het lachen kan maken, ons kan frustreren als we haast hebben, of ons gewoon geïntrigeerd kan achterlaten. Maar het is geen dwaas ding of een simpele bevlieging: het is een gedrag dat geworteld is in de evolutie, met redenen die veel verder gaan dan wat op het eerste gezicht lijkt.
Elke hond ontwikkelt na verloop van tijd bepaalde voorkeuren waardoor hij zich comfortabeler voelt als het tijd is om te ontlasten. Sommigen zoeken gras op, anderen kiezen voor losse grond, zand of zelfs specifieke oppervlakken waarmee ze vertrouwd zijn. Deze keuzes zijn niet willekeurig: ze worden beïnvloed door hun vroege ervaringen, hun fysieke sensaties en zelfs hun gevoeligheid voor kou of nattigheid. Het veranderen van gebieden of texturen kan leiden tot ongemak of verwarring. Dit is de reden waarom sommige honden aarzelen om te evacueren als ze “de juiste plek” niet kunnen vinden. Dit is geen kwestie van koppigheid, maar een manier om hun fysieke en emotionele welzijn te beschermen.
Waarom rolt de hond zich om voordat hij poept?
De reukzin is het belangrijkste hulpmiddel van de hond om de wereld te interpreteren. Terwijl wij het zicht gebruiken als onze primaire informatiebron, “lezen” zij de omgeving via hun geur. Wanneer een hond snuffelt voordat hij poept, is hij niet alleen nieuwsgierig: hij verzamelt gegevens over wie er eerder is geweest, hoe oud hij was, of hij gezond was, of hij een mannetje of vrouwtje was en zelfs wat zijn emotionele toestand was.
Via urine en uitwerpselen wisselen honden chemische boodschappen uit. Dus als je hond rondjes loopt en aan een bepaald gebied snuffelt, controleert hij of een ander dier die ruimte heeft “gemarkeerd”.
Naast het interpreteren van de omgeving, gebruiken honden ook het moment waarop ze zichzelf ontlasten om hun eigen geur achter te laten. Dit gebeurt dankzij klieren in het anale gebied, die specifieke feromonen afgeven wanneer ze zich ontlasten. Deze chemische stoffen werken als een persoonlijke handtekening. Dit is de reden waarom veel honden na het ontlasten met hun achterpoten over de grond gaan of het proces zelfs op verschillende plaatsen herhalen.
Het cirkelen heeft nog een andere functie: het conditioneren van de plek. Door rondjes te lopen, probeert de hond misschien de vegetatie af te vlakken, het oppervlak te egaliseren of ervoor te zorgen dat er geen storende elementen zijn die het proces verstoren. Dit gedrag, geërfd van hun wilde voorouders, is een reactie op hun verlangen om hun lichaam en directe omgeving schoon te houden.
Hoewel honden zich op het eerste gezicht weinig zorgen lijken te maken over hygiëne, bewijzen veel van hun gewoonten het tegendeel. Ze zijn selectief in hun keuze van de plek waar ze hun behoefte doen en vermijden zoveel mogelijk om zichzelf vuil te maken. Zelfs de meer “onhandige” rassen behouden bepaalde patronen die een zekere netheid nastreven tijdens hun routines.
Naast de sociale en olfactorische aspecten is er nog een andere, even belangrijke reden voor dit ritueel: veiligheid. In het wild is poepen een kwetsbaar moment. Het dier moet op zijn hurken gaan zitten en zich concentreren op een fysiologische taak, waardoor het wordt blootgesteld aan mogelijke bedreigingen of roofdieren. Hoewel huishonden in hun dagelijkse omgeving niet met dergelijke gevaren worden geconfronteerd, behouden hun instincten toch die aangeboren alertheid.
Door rond te cirkelen beoordeelt je hond zijn omgeving, controleert hij op verdachte geluiden, zorgt hij ervoor dat hij goed zicht heeft en kiest hij een hoek die hem in staat stelt alert te blijven, zelfs tijdens het evacueren. Dit gedrag is even oud als effectief, en het wordt automatisch geactiveerd. Dus wat voor ons tijdverspilling lijkt, is een beschermingsmechanisme dat diep in hun biologie geworteld zit.
Heeft het magnetisch veld van de aarde invloed?
Hoe vreemd het ook klinkt, er is wetenschappelijk bewijs dat suggereert dat honden kunnen worden beïnvloed door het magnetische veld van de aarde als het gaat om zichzelf te ontlasten. Een studie uit 2013 door een groep Europese onderzoekers vond een merkwaardig patroon: wanneer het magnetisch veld van de aarde in een stabiele toestand is, hebben honden de neiging om zichzelf in een noord-zuidlijn te plaatsen wanneer ze poepen.
Dit gedrag werd niet willekeurig waargenomen, maar werd vaak genoeg herhaald om een mogelijk verband te suggereren tussen de oriëntatie van het lichaam van het dier en de magnetische lijnen van de planeet. Dit is een fenomeen dat ook is gedocumenteerd bij andere diersoorten, zoals trekvogels of bepaalde zoogdieren, wat het idee versterkt dat honden mogelijk een soort geomagnetisch zintuig bezitten.
De auteurs van het onderzoek verduidelijkten echter zelf dat deze uitlijning niet constant is en ook geen beslissende invloed heeft op het algemene gedrag van de hond. Het is eerder een subtiele en waarschijnlijk onbewuste reactie, die zich alleen onder zeer specifieke omstandigheden manifesteert.
Kortom, wat voor ons een eenvoudige, betekenisloze draai lijkt, is voor de hond een doelgerichte activiteit.
