Nikola Tesla, de uitvinder van de eerste elektrische motor en de naamgenoot van het populairste bedrijf van Elon Musk, streefde zijn hele leven een idee na dat zelfs naar de maatstaven van zijn tijd sciencefiction leek: draadloze energieoverdracht. Zijn visie slaagde erin om de wereld volledig te veranderen door zijn grote uitvindingen. Maar zijn obsessie ging verder. Hij wilde een systeem ontwikkelen dat elektriciteit over lange afstanden door de lucht kon sturen, zonder palen of koperen leidingen, door gebruik te maken van elektromagnetische principes.
Zijn hele leven lang probeerde Tesla het met torens, spoelen, generatoren en openbare experimenten die de wereld versteld deden staan. Het meest in het oog springend was de bouw van de beroemde Wardenclyffe toren, die bedoeld was om stroom van New York naar de Atlantische Oceaan te transporteren zonder kabels, maar die nooit werd voltooid wegens geldgebrek. Tesla stopte echter niet tot het einde van zijn leven. Hij bleef in het geheim werken, ervan overtuigd dat hij aan de vooravond stond van een gedenkwaardige ontdekking die alles zou kunnen veranderen.
En zo kondigde hij in 1934, op 78-jarige leeftijd, aan de wereld aan dat hij zijn doel had bereikt – zij het niet op de manier waarop velen hadden gehoopt. In een interview met Liberty Magazine schokte Tesla de wetenschappelijke gemeenschap door te verklaren dat hij een apparaat had gemaakt dat een bundel geladen deeltjes door de lucht kon projecteren, in staat om alles binnen een straal van 322 kilometer te vernietigen. Maar zijn bedoeling was niet om de wereld te terroriseren, maar om oorlogen te voorkomen. Hij verklaarde:
“Voor mijn uitvinding is een grote installatie nodig, maar als die er eenmaal is, is het mogelijk om alles binnen een straal van 200 mijl (322 km) te vernietigen, of het nu mensen of machines zijn.”
Tesla noemde zijn uitvinding Teleforce, maar de media noemden het al snel “de doodstraal”, iets wat hem helemaal niet beviel. Hij hield vol dat het geen bliksem was in de conventionele zin – noch optisch, noch elektrisch – maar een stroom van versnelde microscopische deeltjes, onzichtbaar voor het menselijk oog, die als een ondoordringbare barrière fungeerde voor elke militaire kracht.
Nikola Tesla in zijn laboratorium in Palm Springs.
Zijn idee was in feite utopisch: als alle landen zo’n energiehek hadden, zou geen enkele vijand hun grenzen over land, zee of door de lucht kunnen passeren. En oorlogen, zo redeneerde Tesla, zouden zinloos worden.
Jaren voor zijn publieke onthulling had Tesla zijn uitvinding al getest. Volgens sommige biografen richtte hij in 1908 een experimentele straal op de Noordpool, waar ontdekkingsreiziger Robert Peary de Noordpool probeerde te bereiken. Tesla hoopte dat de inslag zou worden gedetecteerd en dat Peary de ontvangst van de straal zou bevestigen. Maar er kwam nooit een antwoord.
Kort daarna vond echter duizenden kilometers verderop in Tunguska, Siberië, een verwoestende explosie plaats. Meer dan 2.000 km² bos werd met de grond gelijk gemaakt, 80 miljoen bomen werden geveld en honderden dieren werden gedood. De officiële versie sprak van een inslag van een meteoriet of komeetfragment. Maar veel Tesla-aanhangers geloven dat dit het echte eerste Teleforce-experiment was, dat per ongeluk van zijn oorspronkelijke bestemming werd afgeleid. Er was geen sluitend bewijs. Maar het mysterie, zoals zoveel andere in het leven van de uitvinder, blijft bestaan.
De bliksemschicht van het leven?
De utopie die nooit werkelijkheid werd
Ondanks zijn beweringen was Tesla nooit in staat om een regering zover te krijgen om de ontwikkeling van de Teleforce te steunen. Noch de Verenigde Staten, noch het Verenigd Koninkrijk, noch zelfs de Sovjet-Unie toonden enige echte interesse in zijn uitvinding. Het idee om de oorlog te beëindigen, op het hoogtepunt van de belangrijkste oorlog van de 20e eeuw, was duidelijk niet erg populair. Maar in 1937, tijdens een receptie op de Joegoslavische ambassade, drong Tesla opnieuw aan: het prototype was gebouwd, hij had alleen geld nodig om het op te schalen. En hij beloofde een op handen zijnde publieke demonstratie.
Die presentatie kwam er echter nooit. Tesla stierf in 1943, 86 jaar oud, alleen, in een kamer in het New Yorker Hotel. En kort daarvoor, uit angst dat zijn uitvinding in verkeerde handen zou vallen, vernietigde hij alle bijbehorende documentatie. De FBI nam zijn bezittingen in beslag en er werd nooit een fysiek spoor van de dodelijke straal gevonden. Wordt het nog steeds achter slot en grendel bewaard in het Pentagon?
Na de omzetting van de ontdekkingen van Albert Einstein in kernbommen rijst de vraag of een vernietigend wapen een vredesinstrument kan zijn. Maar misschien juist vanwege Tesla’s rol is zo’n experiment nooit uitgevoerd. Want Tesla was nooit een pragmatische uitvinder die rijk wilde worden. Hij droomde van gratis energie voor iedereen, van spraakgestuurde schepen, van wereldwijde draadloze verlichting. Teleforce was misschien wel zijn laatste wanhopige kreet om te bewijzen dat de wetenschap het geweld voor kan zijn – zelfs als niemand het wil horen.
