De tarieven van Trump waren bedoeld om de dollar te ondersteunen, maar het tegenovergestelde is gebeurd. Nu de euro en andere valuta’s in waarde stijgen ten opzichte van de Amerikaanse munt, kunnen Europese exporteurs daar de gevolgen van ondervinden.
De Amerikaanse dollar is in 2025 sterk gedaald, met een verlies van ongeveer 13% ten opzichte van de euro (en de prognoses geven aan dat de euro zal blijven stijgen) en meer dan 8% ten opzichte van de Japanse yen sinds januari. Deze dramatische verzwakking is te wijten aan een perfecte storm van economische en politieke veranderingen onder de nieuwe Trump-regering.
Het is waar dat de dollar overgewaardeerd was na een decennialange rally, terwijl sterkere groeivooruitzichten in Europa en Japan er ook voor zorgden dat beleggers kapitaal weghaalden uit de VS en naar hun thuismarkten stuurden. Maar de echte kwetsbaarheid van de dollar kwam aan het licht toen de Amerikaanse president Donald Trump in januari weer aan de macht kwam en twee maanden later agressieve invoerheffingen aankondigde, die schokgolven door de wereldmarkten joegen.
In plaats van de dollar te versterken, zorgden deze handelsbelemmeringen en de vrees voor een reactie van belangrijke partners zoals Canada en China voor aanhoudende onzekerheid die de interesse van beleggers in Amerikaanse activa temperde.
De stijgende Amerikaanse staatsschuld, die nu maar liefst 124% van het bruto binnenlands product(BBP) bedraagt, de aanhoudende begrotingstekorten en de recente verlaging van de Amerikaanse kredietrating door Moody’s hebben ook rode vlaggen doen wapperen, waardoor beleggers hun toevlucht zochten in de euro, de yen en de Zwitserse frank, evenals in goud, dat in april tot recordhoogte is gestegen.
Sterke euro en “pijnlijke” tarieven voor exporteurs
Europese fabrikanten haasten zich nu om zich aan te passen aan een veel sterkere euro terwijl ze wachten op een akkoord om zulke hoge tarieven te vermijden.
Econoom Gian Maria Milesi-Ferretti, senior fellow bij het Hutchins Center for Fiscal and Monetary Policy van het Brookings Institution in Washington D.C., denkt dat de combinatie van een sterke euro en nieuwe tarieven “pijnlijk” zal zijn voor Europese exporteurs.
“Het is zeer waarschijnlijk dat de dollarprijzen van Europese producten in de VS omhoog zullen moeten en dat ze daar marktaandeel zullen verliezen”, zegt hij tegen DW.
“De drempel waarop dit pijnlijk zal zijn, hangt niet alleen af van de wisselkoers, maar ook van de winstmarges en het tarief dat Trump [met de EU] besluit,” voegt hij eraan toe.
Nu de deadline van 9 juli nadert voor het vermijden van de tarieven van 50 procent die Trump dreigde op te leggen aan Europese importproducten, hebben de onderhandelaars van de VS en de EU beperkte vooruitgang geboekt. De meeste EU-producten zijn momenteel onderworpen aan een basistarief van 10 procent, met een Amerikaanse heffing van 25 procent op staal, aluminium en auto’s.
“Veel EU-importen naar de VS zijn geen eindproducten”, vertelt Thorston Beck, directeur van de Florence School of Banking and Finance, aan DW. “Duitse machines worden bijvoorbeeld gebruikt om andere goederen te produceren. Maar als die machines duurder worden, worden de goederen die ze produceren dat ook.” Beck denkt dat dit scenario de inflatie in de VS zou aanwakkeren en de groei zou vertragen, waardoor de dollar verder in waarde zou dalen.
Farmaceutische en automobielsector hardst getroffen
Vorig jaar exporteerde de EU voor ongeveer 532 miljard euro (625 miljard dollar) aan goederen naar de VS, een stijging van 5,5% ten opzichte van 2023, volgens Eurostat, het statistiekbureau van de EU. Farmaceutische producten namen het grootste deel voor hun rekening (meer dan een vijfde van de in de EU geproduceerde geneesmiddelen staken de Atlantische Oceaan over), gevolgd door auto’s, industriële machines en luchtvaart.
Volgens het adviesbureau AlixPartners exporteren EU-landen ongeveer 750.000 voertuigen per jaar naar de VS. Dit vertegenwoordigt 14% van het totale volume van de in Europa geproduceerde voertuigen (en 24% in waarde). Voor bedrijven als Volkswagen en Mercedes-Benz zijn de tarieven en de dalende dollar een grote zorg.
Airbus van zijn kant verscheept ongeveer 12% van zijn vliegtuigen naar de VS, volgens gegevens van luchtvaartgegevens- en analysebedrijf Cirium. De prijs van een Airbus A320neo, die ongeveer 110 miljoen dollar (93,6 miljoen euro) kost, zou met 10 miljoen dollar kunnen stijgen door de waardestijging van de euro, waardoor het toestel minder goed kan concurreren met de Boeing 737 MAX.
Blijft de dollar de referentievaluta?
De Amerikaanse belastingwet van Donald Trump zou het Amerikaanse begrotingstekort over een periode van tien jaar met 3,1 biljoen tot 3,8 biljoen dollar kunnen doen toenemen. De patstelling in het Congres over het schuldenplafond, dat in januari werd vastgesteld op $ 36,1 biljoen, helpt ook niet om de twijfels over de dollar weg te nemen.
Dit geeft een extra impuls aan andere valuta’s, zoals de euro en de yen, en twijfels over de rol van de dollar als ’s werelds reservemunt. Meer dan de helft van de handelsfacturen in de wereld wordt echter in dollars betaald en bijna 90% van de valutatransacties wordt in dollars uitgevoerd.
China en andere BRICS-landen proberen hun afhankelijkheid van de dollar voor de handel te verminderen, wat extra risico’s met zich meebrengt voor de kracht van de Amerikaanse munt. Beck, professor financiële stabiliteit in Florence, denkt dat de Amerikaanse dollar na de tweede termijn van Trump zwak kan blijven, maar dat de Chinese yuan het niet gemakkelijk zal hebben om de dollar te vervangen omdat “het heel moeilijk voor hen is om hetzelfde vertrouwen te wekken dat de dollar decennialang heeft gehad”.
Overtuigd dat er geen alternatief zal komen om de dollar te vervangen, “in ieder geval niet in de komende 20 of 30 jaar”, suggereert Beck aan DW dat er een verdere fragmentatie zal zijn, waarbij regionale valuta’s zoals de euro en Zwitserse frank de rol zullen overnemen die de dollar vroeger had.
