In tegenstelling tot wat vaak wordt gedacht, is het in Nederland formeel mogelijk om kinderen en echtgenoten volledig te onterven via een testament, maar de wet biedt hen een krachtige bescherming in de vorm van een ‘wettelijk erfdeel’ (legitieme portie). Dit betekent dat zelfs als er een testament is waarin de erfenis wordt ontnomen, naaste familieleden via de rechter hun wettelijke deel kunnen opeisen.
Legitieme portie: een juridische barrière voor volledige onterving
Het Burgerlijk Wetboek (Boek 4) beschermt de rechten van erfgenamen volgens de wet. Het legitieme deel garandeert kinderen en de echtgenoot een minimumdeel van de erfenis, ongeacht de wil van de erflater. Deze bescherming bedraagt 50% van het deel dat zij zouden hebben gekregen bij erfopvolging volgens de wet (zonder testament).
Een notaris uit Amsterdam bevestigt: “Pogingen om het beschermde deel volledig te omzeilen, mislukken vaak in de rechtbank als de erfgenamen tijdig hun rechten doen gelden.” De benadeelde kinderen en de echtgenoot hebben het recht om binnen vijf jaar het testament aan te vechten en hun wettelijke deel op te eisen.
Juridische oplossingen om de erfenis van een kind te verminderen
Onterving: een strenge procedure
Onterving, zoals bepaald in de artikelen 4:63-4:65 van het Burgerlijk Wetboek, maakt het mogelijk om een erfgenaam in uitzonderlijke gevallen het recht op het beschermde deel te ontnemen.
Ernstige misdrijven tegen de erflater, poging tot moord of ernstige morele schendingen zijn toegestane gronden. Deze procedure vereist een uitdrukkelijke vermelding in het testament en sterk bewijs.
Optimalisatie van het vrije deel
Het vrije deel (vrije deel) biedt manoeuvreerruimte om bepaalde erfgenamen bevoorrecht te laten. Dit deel van de erfenis kan worden overgedragen aan een geliefd kind, een derde of een liefdadigheidsinstelling. Schenkingen bij leven maken het mogelijk om het vermogen vooraf te verdelen met inachtneming van de regels inzake het beschermd deel.
Complexe alternatieven op het gebied van erfenissen
Een levensverzekering is een uitstekend instrument om vermogen buiten de nalatenschap om over te dragen. De uitgekeerde bedragen vallen niet in de nalatenschap, tenzij de verzekeringspremies duidelijk buitensporig hoog waren. Met een BV (besloten vennootschap met beperkte aansprakelijkheid) kunt u ook de overdracht van uw bedrijf en onroerend goed naar eigen wens regelen.
Geschillen voorkomen om de familiebanden te behouden
Om juridische fouten te voorkomen, is het noodzakelijk om een nauwkeurig testament op te stellen en een notaris te raadplegen. Voorafgaand overleg binnen de familie vermindert het risico op geschillen en behoudt u de familiebanden na uw overlijden.
Commentaar op de gezinssituatie
Ik begrijp hoe slopend langdurige erfrechtelijke procedures kunnen zijn. Ook in Nederland zijn er gevallen waarin erfrechtelijke geschillen jaren aanslepen, vooral bij complexe familieconflicten en pogingen om het beschermd erfdeel te omzeilen.
Belangrijkste verschillen met Frankrijk:
- In Nederland bedraagt het beschermd deel 50% van het wettelijk deel, en niet een vast percentage van de totale nalatenschap.
- De procedure van onterving maakt het mogelijk om iemand op ernstige gronden volledig te onterven.
- Er zijn flexibelere mogelijkheden om de nalatenschap via commerciële structuren te structureren.
Kinderen en echtgenoten die van hun erfenis zijn onterfd, hebben in Nederland altijd effectieve rechtsmiddelen. In plaats van te proberen iemand volledig van zijn erfenis te onterven, zijn Nederlandse families beter af met het onderzoeken van legale manieren om de erfenis te optimaliseren, rekening houdend met het beschermde deel.
