Elk jaar komen duizenden bezoekers aan op Everest… en laten tonnen afval achter. Van menselijke uitwerpselen tot kampeerafval, ’s werelds hoogste berg wordt geconfronteerd met een ernstige ecologische crisis. Maar er zijn ook innovatieve oplossingen in de maak.
De hoogste berg op aarde heeft veel problemen door het afval dat zijn bezoekers achterlaten. En dan hebben we het niet alleen over etensresten van bergbeklimmers, bierblikjes of brandstof, maar ook over menselijke uitwerpselen.
Everest, een symbool van avontuur en prestatie, is ook het toneel van een groeiend probleem: afval. Verlaten tenten, jerrycans en organisch afval hopen zich op en rond de routes op. Ondanks de inspanningen van dragers en klimmers om het afval te verzamelen, begint de echte uitdaging daarna.
Vandaag de dag proberen verschillende lokale en technologische initiatieven deze lawine van afval om te zetten in duurzame mogelijkheden, van biovergisters tot artistieke recyclingcentra.
Een legendarische piek… die met de minuut vuiler wordt
Sommigen hebben het omschreven als ’s werelds hoogste vuilnisbelt. Maar Alton Byers, geoloog aan het Institute for Arctic and Alpine Research van de Universiteit van Colorado in Boulder (VS), is het daar niet helemaal mee eens.
Het echte probleem ligt rond de berg, waar tientallen vuilnisbelten liggen naast de dorpen en resorts van het Nepalese Sagarmatha National Park, de geboorteplaats van de Everest.
De eerste avontuurlijke bestemming ter wereld
In 1922 deden verschillende bergbeklimmers van de Britse Mount Everest-expeditie de eerste poging om de top van de wereld te bereiken, maar faalden. In 1953 waren Edmund Hillary en Tenzing Norgay de eersten die de top bereikten. Sindsdien zijn duizenden onverschrokken reizigers in hun voetsporen getreden.
Eind jaren negentig werd Everest zelfs de belangrijkste bestemming voor avontuurlijk toerisme ter wereld. De laatste jaren ontvangt het Sagarmatha National Park (Nepal) gemiddeld 150.000 bezoekers per jaar en honderden van hen willen de top beklimmen, aldus Byers.
Nieuwe klimmers zijn misschien verrast als ze half ingegraven tenten, jerrycans en andere voorwerpen van oude basiskampen vinden.
Dragers en klimmers ruimen het gebied echter meestal op voordat het klimseizoen voorbij is. “Het is bewonderenswaardig dat ze moeite doen om al het afval weg te halen en het schoon achter te laten,” zegt Byers. Het probleem is wat er daarna met het afval gebeurt.
Wanneer afval een geweten wordt
Er worden voortdurend oplossingen bedacht voor de stortvloed van afval rond de Everest. Onder de duizenden toeristen die elk jaar langskomen, zijn er een paar die besloten hebben om te blijven en te doen wat ze kunnen om het natuurpark op een efficiënte en duurzame manier schoon te maken.
Het Mount Everest Biogas project richt zich bijvoorbeeld op het schoonmaken van Gorak Shep, een dorp naast de berg, dat op 17 000 voet hoogte ligt.
Hun plan is om menselijk afval om te leiden naar een anaeroob vergistingssysteem, dat op hun website wordt omschreven als “een gigantische tank waar micro-organismen zich voeden met een mengsel van water en bacteriën uit organisch afval. Ze breken het afval af en produceren methaan en laag-giftig afvalwater. Een groenere manier om met afval om te gaan.
Een ander voorstel is dat van Sagarmatha Next, een non-profitorganisatie die afval dat in het gebied wordt verzameld wil recyclen en omzetten in artistieke manifestaties. De organisatie wil een centrum voor afvalbeheer, kunst en ontwikkeling bouwen in het dorp Namche Bazaar.
Wet- en regelgeving: wie zorgt er voor Everest?
Naast het opruimen van tonnen afval hebben de Nepalese autoriteiten nieuwe regels ingevoerd om de impact op het milieu en de overbevolking op de Everest te beheersen. Vanaf januari 2025 moeten klimmers aan verschillende eisen voldoen: een reis vooraf naar een top boven 7.000 meter, medische certificaten afgegeven door officiële instanties, verplichte verzekering en het inhuren van Nepalese gidsen voor expedities op “achtduizend meter” pieken.
Een belangrijke maatregel is het storten van afval: sinds 2014 moet elke klimmer ten minste 8 kg afval, inclusief uitwerpselen, meenemen om een borgsom van USD 4 000 terug te krijgen. Daarnaast worden geurbehandelde biologisch afbreekbare zakken uitgedeeld, verplicht voor het vervoer van menselijke uitwerpselen uit hoge kampen.
De handhaving is echter niet zonder problemen. Recente gevallen, zoals klimmers zonder gids, laten zien hoe moeilijk de handhaving ter plaatse is.
De economie van Everest: tussen inkomsten en verspilling
Het toerisme op de Everest is een belangrijke bron van inkomsten voor Nepal. Klimvergunningen alleen al brengen jaarlijks honderden miljoenen op. Een vergunning om in het hoogseizoen te klimmen kostte in 2023 ongeveer 11.000 dollar, maar zal vanaf september 2025 stijgen naar 15.000 dollar. Daarnaast zorgen 150.000 bezoekers, waaronder bergbeklimmers en toeristen, voor directe en indirecte werkgelegenheid: gidsen, sherpa’s, dragers, accommodatie en lokale handel.
Deze economische bonus gaat echter gepaard met aanzienlijke ecologische kosten. Alleen al tijdens de piekactiviteiten – april-mei en oktober-november – wordt geschat dat toeristen meer dan 4 ton afval per dag produceren in het Nationaal Park. Daarbij komt nog het hardnekkige probleem van menselijke uitwerpselen en microplastics, die de bodem en gletsjers vervuilen.
Het dilemma is duidelijk: kan Everest zijn eigen succes overleven? Het verhogen van de vergunningskosten kan het aantal toeristen verminderen en meer geld genereren voor schoonmaak en natuurbehoud, maar het beperkt ook de economische toegang en verdeelt de winsten onder de lokale bevolking.
Verantwoordelijke toerismeprojecten, zoals ecokampen of artistieke recycling, bieden veelbelovende alternatieven. Maar voor een echt evenwicht zijn politieke coördinatie, infrastructuur voor afvalbeheer en milieueducatie nodig. Alleen dan kan Everest zijn pracht behouden zonder een afvalkerkhof te worden.
